Muzeum Oświatowe

Sam budynek muzeum powstał jako szkoła wiejska, prawdopodobnie z fundacji Izabeli Czartoryskiej, a zapewne według projektu jednego z jej ulubionych architektów Chrystiana Piotra Aignera, syna miejscowego stolarza, wykształconego na koszt Czartoryskich. Izabela Księżna Czartoryska troszczyła się nie tylko o kulturę wysoką, ale i edukację na poziomie podstawowym. W należącej do jej majątków podpuławskiej wsi stworzyła właśnie tę szkołę elementarną oraz dom pracy, w którym młodzież nauczyć się mogła pożytecznego rzemiosła. Zapewne uczniowie tej szkoły czytali dwa dzieła księżnej. Pierwsza publikacja to uproszczona historia Polski i modlitewnik dla dzieci włościan zatytułowany „Pielgrzym w Dobromilu, czyli nauki wiejskie”. Z pewnością ta nietuzinkowa kobieta wielokrotnie odwiedzała szkołę położoną niemal za murem jej ulubionej rezydencji.