Zamek Esterki - Bochotnica

Bochotnica to wieś między Puławami a Kazimierzem, nad rzeką Bystrą. Faktem historycznym jest geneza jej powstania przypadająca na wiek XIV, kiedy to po obydwu stronach koryta rzeki, przy wlocie do królowej polskich rzek Wisły, rozsiadły się pierwsze chaty rybaków, kupców, wieśniaków i najnormalniejszych rozbójników rabujących przetaczające się karawany kupców szlakiem handlowym wschód – zachód. Wieś stanowiła własność rycerską, którą w 1317 r. król Władysław Łokietek nadał Ostafiemu herbu „Lewart” protoplaście rodu Firlejów. Nie ulega prawie wątpliwości, że osadnictwo w Bochotnicy nastąpiło znacznie wcześniej niż powstało miasteczko Kazimierz, bowiem archeolodzy odkryli relikty budowli na kulminacji wzgórza, co poczytywać należy jako ślady baszty obronnej na szlaku handlowym biegnącym z Rusi do Prus przez Bochotnicę, Wąwolnicę i Lublin. Z wysokiego na 130 m wzgórza zamkowego rozciąga się wspaniały widok na Wisłę, na Puławy, Kazimierski Park Krajobrazowy od strony zachodniej, a przede wszystkim na malowniczo posadowione zabudowania Bochotnicy jak i Nasiłowa z lewej strony Wisły, z wijącą się meandrami rzeczką. W lesie pod ruinami zamku znajduje się płyta upamiętniająca ofiary wydarzeń z 1942 roku znanymi pod nazwą Krwawej Środy, kiedy to hitlerowcy dokonali krwawej pacyfikacji wsi. W lewo ścieżka prowadzi do ruin zamku Esterki (ok. 2 min.).

Zamek na bochotnickim wzgórzu powstał w połowie XIV wieku. Wówczas to protoplasta rodu Firlejów, kasztelan lubelski Ostasz herbu Lewart, wzniósł murowaną warownię. Pomysł budowy twierdzy właśnie w tym miejscu był realizacją planu Kazimierza Wielkiego, który łańcuchem fortyfikacji chciał osłonić wschodnie rubieże Polski przed najazdami Tatarów i Litwinów. Pogłoska popularna do dziś wskazuje na zgoła inne niż militarne przeznaczenie bochotnickiej fortecy. Tu właśnie monarcha spotykać się miał ze swoją kochanką Esterką, dla której twierdzę zbudowano. To jednak tylko legenda; w rzeczywistości i to przeszło, sto lat później to inna niewiasta została panią tego zamku, i to bynajmniej nie z królewskiego nadania… W końcu XV wieku bochotnicki zamek pozostawał opuszczony. I wówczas to znalazła w nim schronienie niejaka Anna Zbąska wraz ze swą kompanią. Schronienie w sensie dosłownym – każdy z kamratów Zbąskiej faktycznie musiał chronić swój kark przed stryczkiem. Po niedługim czasie to mieszkańcy okolicznych dworów i przejeżdżający kupcy potrzebowali ochrony przed nowymi właścicielami zamku. Nawet najsroższy z zbirów nie był w stanie dorównać swej pani. Była to kobieta chciwa i nieufna nawet wobec swych podwładnych. Skarby zrabowane przez zbójców osobiście zanosiła do specjalnej kryjówki, której położenia nie znał nikt inny. I tak już zostało; według legendy zbrodniarka nie dokonała żywota jak inni śmiertelnicy, lecz została porwana przez złego ducha, aby odstraszać śmiałków od miejsca, w którym ukryte były skarby. Rzeczywiście, w twierdzy opuszczonej w początku XVII stulecia nie zamieszkał już nikt.